گزارش جامع از وضعیت تعاونیهای مرزنشین

گزارش وضعیت ؛ عملکرد ؛ سرمایه گذاری؛مشکلات وبر نامه ..... تعاونیهای مرزنشینان 

1) وضعیت فعلی:

درحال حاضر حدود ۱۰۰ تعاونی مرزنشینان با ۱۷ اتحادیه استانی و 2 اتحادیه سراسری اقتصادی و نظارت وهماهنگی در 17 استان مرزی در حال فعالیت می باشند. تعداداشخاص تحت پوشش تعاونیهای موصوف (دارندگان کارت مبادلات مرزی) طبق اخرین امار رسمی سال ۱۳۹۰ درکشور 8237444 نفر از طرف وزارت کشور اعلام شده‌است . مطابق با تبصره 6 آیین نامه اجرایی قانون ساماندهی مبادلات مرزی, واردات کالاهای مصرفی معادل سه درصد کل واردات کشور (به مأخذ سال قبل) با استفاده از نرخ ترجیحی در حقوق ورودی بوده که درصورت انجام صادرات و حداکثر به میزان سه درصد صادرات کالاهای غیر نفتی (به مأخذ سال قبل) انجام می‌شود. 

 

2) عملکرد صادرات و واردات تعاونیهای مرزنشینان:

سهمیه ارزی تخصیصی به کل تعاونیهای مرزنشین کشور در دو مرحله شش ماهه اول و دوم و سالانه مناطق محروم توسط کمیته موضوع ماده 12 آئین نامه اجرایی قانون ساماندهی مبادلات مرزی تعیین و از طریق دفتر  مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی ابلاغ میگردد

 

3)  سرمایه‌گذاری تعاونیهای مرزنشین در مناطق مرزی:

سرمایه‌گذاری در مناطق مرزی توسط بخش خصوصی بدلیل فراهم نبودن بسترهای مناسب و عدم انگیزه این‌بخش کمتر انجام می‌گیرد و به دلیل مقیاس فعالیتها نقش مؤسسات دولتی نیز در آن مناطق کمرنگ است. علیهذا شرکتهای تعاونی مرزنشینان در راستای توسعه مناطق مذکور اقدام به ایجاد فروشگاههای عرضه کالا و انبار و سرمایه‌گذاری در واحدهای تولیدی و خدماتی نموده‌اند. حسب بررسی‌های به عمل آمده از مجموع 442  شرکت تعاونی فعال مرزنشین در سال ۱۳۹۰ تعداد 260 تعاونی در 17 استان مبادرت به سرمایه‌گذاری در واحدهای تولیدی، خدماتی و فروشگاه مصرف، انبار کالا و خرید زمین نموده‌اند(معادل 60درصدتعاونیها). تعاونیهای مذکور تا کنون, سرمایه گذاری زیادی را در مناطق مرزنشین  انجام داده که می‌توان به ایجاد فروشگاههای مصرف به تعداد 196 فروشگاه با متراژ 16892 متر مربع و 128 انبار کالا با متراژ 43130 متر مربع و خریداری563755  متر مربع زمین جهت احداث انبار و یا ایجاد واحد تولیدی اشاره نمود . زمینه‌های سرمایه‌گذاری مواردی از قبیل ساخت کارخانه کولرسازی- احداث و راه‌اندازی طب تصویری - مرکز جمع آوری شیر- شارژ سیلندر گاز- احداث پمپ بنزین - ساخت هتل و مهمانسرا- تولید آجر ماشینی- کارخانه آب‌میوه‌گیری- پرورش میگو و سایر آبزیان - سردخانه مواد غذایی- می‌باشد.

 

4) مشکلات کلی  تعاونیهای مرزنشینان:

الف: عدم آشنایی کافی مدیران، بازرسان و اعضاء تعاونی با وظایف خود

ب: توسعه نیافتگی مناطق مرزی و نبود زیرساختهای مناسب سرمایه‌گذاری

پ: تعدد مراکز تصمیم گیری در خصوص وضعیت تعاونیهای مرزنشین و دخالت برخی از مسئولین دولتی در امور مرزنشینان

ت: سوء مدیریت و ضعف عملکرد در برخی از تعاونیها

ج ـ : کمبود نقدینگی متناسب با عملکرد این گونه تعاونیها

ح: وجود مبادلات غیررسمی در مناطق مرزی با هزینه‌های کمتر

چ: وجود بدهی ناشی از مابه التفاوت‌های واردات کالا و بدهیهای مالیاتی طی سنوات گذشته

د: عدم  ارائه تسهیلات مناسب و ارزان قیمت جهت سرمایه گذاری شرکتهای تعاونی مرزنشین

د: ناکافی بودن سهمیه ارزی و عدم تناسب آن با نیازهای ساکنین مناطق مرزی

ذ: محدودیت در مبادی ورودی کالا طی سالهای اخیر (طی سالجاری این محدودیت با پیگیری وزارت تعاون با اصلاح آئین‌نامه مرتفع و موجب افزایش در عملکرد واردات 10 ماهه شده است)

ر : افزایش هزینه ها ناشی از اجرای هدفمند کرد یارانه ها 

 

5) برنامه‌هاواقدامات وزارت تعاون برای بهبود کارآرایی و ساماندهی شرکتهای تعاونی مرزنشینان: 

الف: بهبود فضای حقوقی ( محیط قانونی کسب و کار)

1- اصلاح قانون ساماندهی مبادلات مرز ی که در حال حاضر در هیات دولت درحال بررسی می باشد.

2- تهیه پیشنهاد اصلاحیه تبصره‌های ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون ساماندهی مبادلات مرزی

3- تهیه لایحه اصلاح ماده 133 قانون مالیاتهای مستقیم به منظور شمول تعاونیهای مرزنشین در معافیت مالیاتی

4- افزایش و تسهیل در فرآیند تخصیص سهمیه ارزی و تعیین کالاهای مجاز وارداتی با مشارکت دستگاههای مسئول 

5- اقدام جهت بازنگری و اصلاح لیست کالاهای مشمول تحفیف معافیت از حقوق ورودی

6- کمک به فعال شدن شوراهای ساماندهی مبادلات مرزی استانها.

7- پیگیری مشکلات مربوط به اجرای هدفمند کردن یارانه در کمیته مربوطه

8- تهیه سامانه مرزنشینان و ابلاغ آن به ادارت کل تعاون استانها جهت اجرا در جهت شفاف سازی فعالیت تعاونیهای مرزنشین

 

ب: برنامه های نظارتی

1- نظارت بر عملکرد صادرات و واردات شرکتهای تعاونی مرزنشینان با همکاری سایر سازمانهای مسئول (تهیه گزارش عملکرد بصورت شش ماهه) 

2- بازدید و بررسی عملکرد قانونی تعاونیهای مرزنشین با اجرای نظام نظارتی (سالیانه دوبار) و تهیه گزارش به صورت شش ماهه

3- برگزاری کمیسیون ماده 5  برای کلیه تعاونیهای مرزنشین.

4- نظارت و بررسی صورتهای مالی برای کلیه تعاونیهای مرزنشین(تراز آزمایشی هر شش ماه و صورتهای مالی یکبار در سال)

5- نظارت بر مجامع عمومی تمامی تعاونیهای مرزنشین

6- اعلام تخلفات تعاونیهای مزبور به شورای ساماندهی مبادلات مرزی استانهای مربوطه بر اساس تبصره ذیل ماده 10 قانون ساماندهی مبادلات مرزی

7- استفاده از حسابرسان صاحب صلاحیت 

8- روشن شدن وضعیت مالکیت اعضا در تعاونی با انجام تمهیداتی از قبیل صدور برگ سهام سرمایه اعضاء

 

ج: برنامه های حمایتی – هدایتی

1- تدوین برنامه و برگزاری دوره‌ها و کارگاههای آموزشی عمومی و تخصصی بصورت استانی و یا منطقه‌ای با مشارکت وزارت بازرگانی

2- اولویت در تأمین سرمایه در گردش شرکتهای تعاونی مرزنشینان از محل منابع در اختیار بخش تعاون و سایر بخشها با هدف تقویت بنیه مالی آنها

3- ایجاد وحدت رویه و مکانیزه کردن واحدهای مالی تعاونیها متناسب فعالیت آنها با استفاده از اعتبارات وزارت تعاون

4- استفاده از حسابرس مستقل در تعاونیها

5- کمک به عضویت سایر دارندگان کارت مبادلات مرزی در تعاونیها

6- تشویق تعاونیهای مرزنشینان به سرمایه گذاری در مناطق مرزی و تولید محصولات و خدماتی که نقش مؤثری در بهبود و ارتقاء صادرات آنها دارند

7- انعکاس کلیه اطلاعات و آمار مربوط به فعالیت تعاونیهای مذکور به مبادی ذیربط جهت ایجاد شفافیت  در فعالیت و جلب حمایت دستگاههای ذیربط

8- ساماندهی اتحادیه‌های استانی و اتحادیه سراسری به منظور توانمند سازی تعاونیها ازطریق آنها

9- کمک به حضور فعال و طرح مشکلات در شوراهای ساماندهی مبادلات مرزی استانها 

10- طرح موضوعات عمومی تعاونیهای مرزنشین در کمیته مشترک وزارتخانه های بازرگانی , کشور و تعاون و نیز گمرک جمهوری اسلامی ایران . اجرای پروژه‏های عارضه ‏یابی و استانداردسازی مدیریت و بازرسی در تعاونیهای مرزنشین